Strój

Wyróżniał się na tle Europy. Swymi korzeniami sięgał Wschodu. Był dostojny, bogaty i barwny. Jego podstawową częścią był żupan, który przepasywano ozdobnym pasem. Na żupan nakładano kontusz, na niego zaś delię w wypadku chłodów (XVII wiek), oraz czasami różne odmiany węgierskich narzut (XVIII w.). Najmożniejsze rody używały karmazynu i szkarłatu. Na nogach noszono szarawary. Na głowę wkładano kołpak z czaplimi piórami umieszczonymi w szkofii lub konfederatkę (XVIII w., szczególnie popularna w okresie konfederacji barskiej).

Nieodłącznym i charakterystycznym elementem stroju szlachcica polskiego była także ozdobna szabla zwana karabelą z rękojeścią ukształtowaną na wzór głowy orła. Często w charakterze laski szlachcie używali także innej broni – nadziaków używanych czasem w krwawym rozstrzyganiu sporów podczas sejmików ziemskich. Doprowadziło to do wprowadzenia zakazów ich używania przez cywilów w czasach pokoju w specjalnej ustawie wydanej przez sejm. Zakazy spowodowały ewolucję nadziaków w tzw. obuszki, w których właściciele zawijali kolce do środka czyniąc je mniej groźną bronią.